Familie Bos terug in Nederland
Na jaren in Malawi te hebben gewoond en te hebben gewerkt, zijn Johannes en Marieke met hun kinderen Nadia, Rebecca en Lisa definitief teruggekomen naar Nederland. Vanaf 2016 hebben ze in Malawi gewerkt onder de vlag van Foundations for Farming Nederland. Naast de educatie aan lokale boeren is met de mensen daar een trainingscentrum gebouwd. In 2019 is het trainingscentrum met de demonstratievelden officieel geopend. Hierdoor is het mogelijk nog meer mensen (ook uit andere gebieden) te kunnen opleiden in de principes van Foundations for Farming (FfF).
Samen met Johannes en Marieke blikken we terug op de afgelopen jaren en kijken we vooruit.
Eind vorig jaar kwamen jullie tijdelijk even terug vanuit Malawi naar Nederland om jullie te gaan voorbereiden op een definitieve terugkomst zo medio 2021. Echter door de corona konden jullie niet meer terug naar Malawi. Wat kunnen jullie vertellen over deze periode?
Eigenlijk zijn er veel dingen heel snel gegaan. Daarin zien we ook een duidelijke bevestiging dat God ons riep om terug naar Nederland te gaan. Johannes vond al heel snel werk bij het Leger des Heils als begeleider dagbesteding en arbeidsre-integratie voor mensen met medische en/of verslavingsproblemen. Hierdoor konden we ons inschrijven in Nederland. Na overleg met de onderwijsinspectie mochten we de thuisschool afmaken voor dit schooljaar. We hebben gezocht naar welke plaats God ons zou leiden. We zijn in gesprek gegaan met mensen en organisaties en hierdoor kwamen we stap voor stap verder. We hebben gekeken om te gaan wonen in Arnhem Zuid, Doorn of Deventer. Door de gesprekken en bezoeken heen, merkten we dat God voor ons de deur opende om in Deventer te gaan wonen. Marieke was hier inmiddels één dag in de week als vrijwilliger bij De Ontmoeting aan de slag gegaan. Vanuit christelijke gastvrijheid biedt De Ontmoeting voor iedereen een luisterend oor met een kopje koffie. Ook is er een boekwinkeltje en er wordt tweedehands kleding verkocht. Vervolgens zijn we op zoek gegaan naar huisvesting in Deventer. Met huren kwamen we er niet tussen, toen zijn we gaan kijken naar de mogelijkheid om een huis te kunnen kopen. Dit is ondanks de gekte op de huizenmarkt heel snel gegaan en op 9 juli krijgen we de sleutel van onze woning in Deventer.
We merken dat God ons rijk zegent in deze zoektocht, waarin wij onze dienst aan Hem heel bewust voorop willen zetten.
Hoelang hebben jullie in Malawi gewerkt en gewoond?
We zijn in april 2007 naar Malawi vertrokken. Daarvoor hadden we een jaar op de bijbelschool gezeten in Beugen (NB) en daarna volgden we een kandidatentraining in Canada. We hebben dus ruim 13 jaar in Malawi gewoond. In deze tijd hebben we op drie verschillende plekken gewoond, en dan tellen we alle tijdelijke plekken niet eens mee. Twee jaar in Balaka om de taal en cultuur te leren. Drie jaar in Chilonga met het Ubwenzi project en acht jaar in Zomba met het toepassen van Foundations for Farming (FfF) in het Maluwa Ministries project (trainingscentrum met demonstratievelden).
Wat zijn jullie ervaringen met landbouwtrainingen in Maluwa?
Het Maluwa Ministries project hebben we gestart vanuit het idee dat de ontwikkeling door de mensen zelf moet worden gedaan en met de middelen die ze zelf al hebben. Dit vanuit de principes van FfF. We zijn eerst een introductietraining voor drie dorpen begonnen. Hierbij leggen we kort uit hoe FfF werkt en we dagen de mensen uit om dit zelf op hun eigen stukje land te gaan uitproberen. Vervolgens bezoeken we deze mensen om te zien wat ze ermee gedaan hebben. Diegene die daadwerkelijk de principes van FfF kunnen toepassen, komen dan in aanmerking voor een meer diepgaande training.
Inmiddels is de landbouwtraining nu breder en meer een discipelschapstraining geworden. We merkten dat alleen een verandering op landbouwgebied niet voldoende is. Deelnemers laten de traditionele manier van landbouw los en dit roept negatieve reacties vanuit de omgeving op. Zo weten we dat mensen in het begin uitgemaakt worden voor gek, maar wanneer de omgeving ziet dat het inderdaad wel werkt (veel grotere mais oogst), worden ze zelfs uitgemaakt voor heks. Want men denkt dat alleen een heks zo veel meer mais kan oogsten ten opzichte van de andere mensen in dezelfde omgeving. Deelnemers moeten daarom ook getraind worden op weerbaarheid. Daarom nemen we ook bewust twee jaar voor deze discipelschapstraining omdat de training dan in kleine stapjes komt. Zo is er meer tijd om de deelnemers door dit veranderingsproces te begeleiden.
Jullie zijn eerst begonnen met de demonstratievelden. Hoe is het plan ontstaan voor een trainingscentrum?
Na de eerste trainingen van mensen uit Maluwa en een ander dorp, ontstond er in Maluwa al snel het verlangen om een trainingscentrum te beginnen zodat men ook anderen, uit verder gelegen gebieden, zou kunnen gaan trainen in de principes van FfF. De bouw en het maken van de trainingsmanuals heeft zo’n drie jaar gekost. Het is altijd ons verlangen geweest dat de lokale mensen ons werk zouden overnemen. We merkten dat dit precies was wat de mensen in Maluwa juist ook graag wilden. 
Al vrij snel werden de trainingen verzorgd door twee mensen uit Maluwa: Chief Maluwa en James Shawa. Beiden hebben ooit de eerste training gevolgd die ik (Johannes) heb gegeven. Ze hadden al 6 jaar ervaring met FfF en zijn ook naar een “train de trainer“ opleiding geweest van onze collega’s van de Crown Stewardship School in Blantyre (partner-organisatie). Aan de hand van de manuals hebben ze zelfstandig de trainingen gegeven, waarbij ik ze op de achtergrond heb ondersteund.
Jullie wisten dat er een moment zou komen van afscheid nemen. Wat kan je daar over vertellen?
Toen we gingen nadenken over ons vertrek naar Nederland, gingen we ook kijken wie onze taak over kon gaan nemen. Vooral als het gaat om financiën en om de geestelijke rol (voorbeeldfunctie) kan het snel misgaan bij de lokale mensen. Dit hadden we helaas ook zelf ondervonden. Personen die we dachten goed te kennen, bleken toch vooral uit eigenbelang te handelen. Ook hebben we onderzocht of mensen uit Nederland of Zuid-Afrika, die op ons pad kwamen, mogelijk het project zouden kunnen overnemen. Maar telkens bleek dit niet zo uit te pakken totdat Midess (een goede Malawiaanse vriendin van ons die we al jaren kennen) ons vroeg of onze collega’s nog werk voor haar hadden. Zij had namelijk een vervelende overval meegemaakt op haar werk en ze voelde zich daar niet meer veilig. Naast een andere baan had ze ook het verlangen om ministry (gebed) te doen. Dit in plaats van commercieel werk, wat ze voor die tijd deed.
Zo zijn we samen gaan bidden en na gaan denken of zij het was, die ons werk kon overnemen. We hebben haar al vrij snel leren kennen in het eerste jaar dat we in Malawi aankwamen. Nu zien we dat God dit zo heeft geleid dat we elkaar leerden kennen en zo leerden we haar te vertrouwen. God is al die tijd in haar aan het werk geweest om haar klaar te maken voor deze verantwoordelijke taak. Hierbij wordt ze ondersteund door onze collega’s in Malawi. En ook wij blijven, hetzij op afstand en op de achtergrond, betrokken bij het Maluwa trainingscentrum en bij Foundations for Farming.
Eén van de grote lessen die we geleerd hebben: we leven voor God, Hij heeft een plan en wij mogen bouwen aan een stukje van Zijn koninkrijk. En omdat het Gods plan is, weten wij dat Hij alles stuurt. We hebben mogen leren om Hem te vertrouwen en rustig af te wachten totdat Hij ons laat zien, wat Zijn plan en doel is.
Al die tijd in Malawi zijn jullie financieel afhankelijk geweest van een achterban. Inmiddels wonen jullie een half jaar in Nederland, maar er liepen steeds nog wel financiële verplichtingen in Malawi, bijvoorbeeld de huur van jullie woning daar. En straks zijn ook financiële middelen nodig als jullie nog een keer teruggaan om afscheid van de mensen daar te nemen. Hoe staat het hier momenteel mee?
God voorziet in alles wat er nodig is. Toen we samen met de lokale mensen het idee kregen voor de bouw van het trainingscentrum hadden we daar geen geld voor. Hiervoor hebben we toen fondsen aangevraagd. Veel mensen hebben ons al die jaren persoonlijk ondersteund en bijgedragen om ons werk te kunnen doen. Hiervoor zijn we erg dankbaar en we zien door de tijd heen dat God steeds heeft voorzien in alles wat nodig was. Nu is dan ook het moment gekomen dat wij als gezin geen ondersteuning meer nodig hebben. Met de ontvangen giften hebben we onze lopende verplichtingen in Malawi kunnen betalen. En we kunnen t.z.t. de reis naar Malawi maken om dan ook de laatste dingen te regelen en over te dragen. Wel blijven de trainingen die in Maluwa worden gegeven afhankelijk van donaties via FfF Nederland.
Waarmee zouden jullie dit interview willen afsluiten?
Als we nu terugkijken dan zien we heel duidelijk dat wij dit werk niet alleen hebben gedaan. Allereerst zien we dat het Gods werk is en dat wij slechts de instrumenten waren die God heeft gebruikt. Ook hebben we sterk gemerkt dat we dit werk samen met jullie, onze zeer trouwe achterban, hebben gedaan. De gebeden en de financiële ondersteuning hebben ons een band gegeven met jullie allemaal. Juist wanneer het moeilijk was, als er problemen waren zoals met onze verblijfsvergunning en bij ziekte, ervoeren wij jullie gebeden en zo Gods steun. Daarvoor willen we jullie dus ook heel hartelijk bedanken en tegelijk vragen we om daarmee door te gaan. Voor ons maar vooral ook voor het Maluwa trainingscentrum.
Als Foundations for Farming Nederland zijn we dankbaar voor wat Johannes en Marieke in de afgelopen jaren hebben kunnen doen, en hoe God ze heeft willen inzetten voor Zijn koninkrijk. Hun werk was de directe aanleiding voor de oprichting van onze stichting. En hoewel we op dit moment al veel breder actief zijn, kunnen we met recht stellen dat een tijdperk afgesloten wordt.
De donateurs die Johannes en Marieke steunen, zijn inmiddels benaderd over de nieuwe situatie. Mochten we onverhoopt donateurs gemist hebben, neemt u dan contact op via email: penningmeester@foundationsforfarming.nl.